Διαπιστώνω την αλαζονεία αναφορικά με τη θεσμική διαχείριση της οικολογικής κρίσης, την περιβόητη «πράσινη μετάβαση» και στη χώρα μας, δηλαδή την απαλλαγή μας από τον λιγνίτη και τον – άστοχο νομίζω- αναγκαστικό προσανατολισμό π.χ. στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα….. Νομίζω ότι πρέπει να φροντίζουμε να ενημερώνονται οι πολίτες ως προς τη σημασία των κυβερνητικών επιλογών για την καθημερινή ζωή μας και να μην εκφράζουμε με το στανιό την επίμονη προτεραιότητα -και στήριξή μας- στο «τεχνικό» μέρος της ενεργειακής μετάβασης.
Η ενέργεια τροφοδοτεί όλη την οικονομία, την παραγωγή όλων των μαζικών προϊόντων, όλων των μεταφορών, των μετακινήσεών μας από αέρα, γη και θάλασσα, των καθημερινών συγκοινωνιών μας για να πάμε στη δουλειά μας ….κοντολογίς στην ενέργεια θεμελιώνεται όλος ο πολιτισμός μας και η κοινωνιακή συγκρότηση μας. Εάν όμως στην ενέργεια θεμελιώνεται όλος ο πολιτισμός μας, έχουμε το καθήκον να διασφαλίζουμε τις αξίες αυτού του πολιτισμού, και να μην τις αφήσουμε να διολισθήσουν σε κάτι εργαλειακό εξυπηρετώντας δήθεν τον ανώτερο σκοπό των ενεργειακών αναγκών.
Πρόκειται για αξίες, λόγου χάρη, οικολογικές: το περιβάλλον δεν είναι έρμαιο ενός καπιταλιστικού ανθρωποκεντρισμού, όπως με χαλαρότητα αφήνουμε αστόχαστα τις τύχες μας στην αμείλικτη εκμετάλλευση της φύσης, των δασών, των υδάτων, των βουνών, των θαλασσών· ανθρωπολογικές: η πράσινη μετάβαση δεν πρέπει να έχει ως μοναδική παράμετρο το κέρδος και την διεύρυνση του καταναλωτισμού, που μας υποτάσσει σε συνήθειες μιας οιονεί αποκτήνωσης πέραν της κάλυψης των βασικών αναγκών μας· πολιτικές: η δημοκρατία μας δεν πρέπει να υποταχτεί στις ενεργειακές προτεραιότητες και οφείλει να μεριμνήσει για την πρόσβαση όλων των ομάδων σε όσα οφείλει το κράτος να διαθέτει στους πολίτες του· συναισθηματικές: δεν πρέπει να χάσουμε την επαφή με τη φύση, τα άλλα όντα εννοώ και τον συνάνθρωπο μας. Το μείζον σφάλμα της τεχνοκρατικής προτεραιότητας αφορά στο ότι εκλαμβάνουμε τη φύση ως άψυχη πηγή πρώτων υλών, πόρων και ενέργειας. Μεταχειριζόμαστε την υδρόγειο απάνθρωπα, υποβιβάζοντας τον πλανήτη στα δικά μας χρησιμοθηρικά πρότυπα.
Ο σχεδιασμός των ενεργειακών επιλογών και στοχεύσεων πρέπει να έχει ως αφετηρία την αγάπη και τη χαρά της ζωής, κυρίως μεταξύ μας ημών των ανθρώπων… Αξίζει να κατακτήσουμε το σύμπαν και να μη χαιρόμαστε το κελάδισμα των πουλιών, τη βουτιά σε καθαρό νερό, την καθαρή ανάσα στα φουντωμένα δέντρα ενός δάσους, το βούισμα από ένα σμάρι μέλισσες; Μόνο με την αγάπη μπορούμε να συνυπάρξουμε σε τούτο τον πληθυσμιακά στενεμένο πλέον πλανήτη. Πρέπει να συνυπάρξουμε συγχωρώντας, δηλαδή χωρώντας όλοι στον ίδιο χώρο: συγχώρεση λέγεται αυτό και προϋποθέτει την αγάπη και την απεμπόληση ενός αρνησίθεου μοντέλου ανάπτυξης. Η αγάπη αποτελεί τη βασική αξιακή προϋπόθεση για τη διαμόρφωση όχι απλώς μιας αειφορίας ή βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά για τον σχεδιασμό και την εδραίωση μιας αξιοβίωτης ανάπτυξης: όχι απλώς βιώσιμης, αλλά αξιοβίωτης!
Ας σχεδιάσουμε την ενεργειακή μετάβαση λαμβάνοντας υπόψη τον συνάνθρωπο μας και τα άλλα όντα της φύσης, τα ζωντανά και τα άψυχα ακόμη, διότι όλα γύρω μας σε όλον τον πλανήτη χαρίζουν ομορφιά και γαληνεύουν την αγριεμένη ψυχή μας. Ας είναι η ενεργειακή μετάβαση κέλυφος σεβασμού, διάθεσης για συγχώρεση και εξευγενισμό των θηρίων του κέρδους. Καγχάστε ελεύθερα!
Ο Κώστας Θεολόγου είναι Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού στο ΕΜΠ και Συντονιστής της Θεματικής Ενότητας «Κοινωνική Θεωρία και Νεωτερικότητα» στο ΕΑΠ
