Πάνε είκοσι χρόνια από το βιβλίο μου «Πολίτης και Κοινωνία στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (Παπαζήση, 2005). Μελετούσα τις συλλογικές ταυτότητες και ξεκίνησα να το γράφω ως ευρωσκεπτικιστής. Κατά την ίδια περίοδο όμως, μεταξύ 2002-2003 εκπροσωπούσα το ΕΜΠ σε ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας σε δημόσια ερευνητικά κέντρα και ΑΕΙ.
Ταξίδεψα στην Ευρώπη μιλώντας αγγλικά και πληρώνοντας σε ευρώ. Στο Ελσίνκι θαύμασα την αποκατάσταση των πεζοδρόμιων από τις χειμωνιάτικες παγωνιές κάθε Ιούνιο, στην αγορά της Βαλένθια τσίμπησα τάπας με λίγο κρασί χαζεύοντας τον κόσμο στη λιακάδα, στην Ιταλία επιστρέφοντας στη Ρώμη από ένα προαστιακό ερευνητικό κέντρο απόρησα με τη συμμόρφωση των Ιταλών οδηγών που άφηναν απαραβίαστη την ΛΕΑ σε έναν δρόμο μιας μόνο λωρίδας και μάλιστα μποτιλιαρισμένο, στη Γκρότε Μαρκτ των Βρυξελλών στάθηκα ενεός μπροστά στα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα και έξω από το Μόναχο, στο ήσυχο Γκάρχινγκ, επισκεφθήκαμε το ερευνητικό μελίσσι του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ. Σε όλες τις χώρες ένιωθα οικεία και άνετα.
Παρατηρώντας τους πολίτες στην Ευρώπη διαπίστωσα ότι εμείς οι νοτιοβαλκάνιοι, που δεν λουστήκαμε εγκαίρως στα νάματα του διαφωτισμού και της κοινοβουλευτισμού, θα βγαίναμε πολλαπλώς ωφελημένοι από τη μέθεξη με τους άλλους Ευρωπαίους εταίρους μας, ιδίως ως προς αυτή τη ριμάδα την πολιτότητα, την ιδιότητα του πολίτη, το citizenship, που λένε. Ιστορικά στη Μεγάλη Βρετανία ήδη από τον 14ο αιώνα οι αντιπρόσωποι του λαού συμμετείχαν μόνιμα στο Κοινοβούλιο και από το 1332 αναφέρονταν ως Βουλή των Κοινοτήτων. Εμείς σαλέψαμε θεσμικά προς μια δημοκρατία πέντε αιώνες αργότερα, υπνοβάτες ραγιάδες επί τόσους αιώνες. Αισθάνομαι όμορφα στην Ευρώπη, και στα Βαλκάνια πασάς και πιο Βόρεια λιγότερο επαρχιώτης πλέον. Η Ευρώπη είναι το σπίτι μας και όσο κι αν επιμένουν οι αριστεροί φίλοι μου πως τάχα είναι εταιρεία με μικρομετόχους τους πολίτες ή τους μικρούς εταίρους, πρέπει να αναστοχαστούν τα οφέλη της κοινωνιακής ώσμωσης, που μας «επιμορφώνει» ως προς τις αξίες της ιδιότητας του πολίτη.
Τα συμπεράσματα από τις ευρωκάλπες λένε πως οι Έλληνες γύρισαν την πλάτη… στο πολιτικό σύστημα συνολικά, επιλέγοντας την αποχή. Ωστόσο, δεν πρόκειται για εκδήλωση αποστροφής μόνο προς το πολιτικό σύστημα, αλλά για καταρράκωση όλης της δημόσιας σφαίρας, της δημοκρατίας και της ενημερωτικής δημοσιογραφίας, η οποία αρκέστηκε σε ρόλο τροχονόμου των απόψεων των υποψηφίων και δεν επεδίωξε να ενημερώσει τους εκλογείς περί τη σημασία των ευρωπαϊκών θεσμών, ώστε να τους υποδείξει πόσο καίρια θα ήταν η συμμετοχή τους στις κάλπες.
Παραξενεύτηκα πάντως που οι ψηφοφόροι μαύρισαν τους Πράσινους πανευρωπαϊκά και, λίγα μόλις χρόνια μετά από την Πράσινη Συμφωνία, αποδοκίμασαν τα κόμματα με οικολογικό προσανατολισμό. Με ικανοποίησε όμως η ελληνική λαϊκή σοφία να εκλεγεί ένα κοκτέιλ βουλευτών από οκτώ παρατάξεις, δείχνοντας προς παραδοσιακές αξίες που στηλιτεύουν τον προ πολλού χαμένο πατριωτισμό των κυβερνήσεων μας και δηλώνουν ότι το ξεπούλημα των υπαρχόντων της μητρίδας Ελλάδας δεν περνάει απαρατήρητο.
Ο Κώστας Θεολόγου είναι Διευθυντής του Τομέα Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου στο ΕΜΠ
