Είχα προ πολλών ετών γνωρίσει επιφανή πανεπιστημιακό, ο οποίος σε ηχογραφημένη συζήτηση μαζί μου από τη δεκαετία του 1980 υποστήριζε με πραγματιστικό σθένος ότι υπάρχει ιδιωτικό πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, και αυτό είναι το περιφερειακό ΑΕΙ, που υποδέχεται τους εκτός έδρας εγγεγραμμένους φοιτητές. Τα ποσά που καταβάλλουν οι γονείς είναι εφάμιλλα με τη δυνατότητα για σπουδές σε ιδιωτικό ΑΕΙ στον τόπο διαμονής τους. Όταν βέβαια αμέσως μετά απέκτησε υψηλό πόστο, απέκλεισε το ενδεχόμενο δημοσιοποίησης της συνέντευξης, διότι οι απόψεις είναι κι αυτές θέμα ή θύμα συγκυρίας.
Εμείς οι διδάσκοντες στο Μετσόβιο δεχόμαστε ηλεκτρονικώς ανυπόγραφες υποδείξεις ότι σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες οφείλουμε να διακόψουμε, να αναβάλλουμε ή να ακυρώσουμε το μάθημα μας, επειδή ο φοιτητικός σύλλογος αποφάσισε …Γενική Συνέλευση. Άρα, η ενημέρωση αναβαθμίζεται υπόρρητα σε προειδοποίηση, εφόσον υποκρύπτεται η πληροφορία ότι θα μας επισκεφθεί κάποιο άγημα εκπροσώπων στο αμφιθέατρο για να ασκήσει έξωση στο ακροατήριο και στον διδάσκοντα. Πριν από τις γιορτές μού απαγορεύτηκε η δυνατότητα να υλοποιήσω την από μήνες προγραμματισμένη ακαδημαϊκή συνάντηση εργασίας για τον σχεδιασμό και τη συγγραφή ερευνητικής διατριβής με υποψήφιους διδάκτορες και άλλους προσκεκλημένους ομιλητές, επειδή η Σχολή τελούσε υπό κατάληψη από αριστεριστές. Αυτή την εικόνα μάλλον είχε κατά νου η κυβέρνηση που ευαγγελίζεται και προωθεί το ελεύθερο πανεπιστήμιο, ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ως εξάρτημα της ελεύθερης αγοράς. Άλλοι λένε ότι μόλις το νομοσχέδιο ψηφιστεί η τλήμων τριτοβάθμια εκπαίδευση θα μετατραπεί σε πεδίο αγοραίας κερδοσκοπίας, η οποία θα εκπτωχεύσει την νεοελληνική οικογένεια ακόμη περισσότερο βαθαίνοντας μέσω της εμπορευματοποίησης την ανισότητα στην πρόσβαση στα εκπαιδευτικά αγαθά.
Ανήκω στη γενιά που έμαθε γράμματα και μορφώθηκε μέσα σε δημόσια σχολεία, προοδεύοντας με μοναδικό όπλο αυτή την εκπαίδευση. Οι σκράπες συνομήλικοί μου και όσοι «δεν έπαιρναν τα γράμματα» πήγαιναν σε ιδιωτικά σχολεία, που ήταν κακόφημα ανεξαιρέτως. Σταδιακώς κάποια ιδιωτικά σχολεία βελτιώθηκαν αλματωδώς και αρίστευαν σε σχέση με τα υποβαθμισμένα δημόσια. Τι προκάλεσε την φθίση στα δημόσια σχολεία; Η εθνική και λαϊκή υποβάθμιση μέσω των μεταρρυθμίσεων με επίκεντρο τη γλώσσα, η αγραμματοσύνη των μόνιμων δημόσιων λειτουργών, η έκπτωση στις προϋποθέσεις προαγωγής στο σχολείο, η μέχρι μικρόνοιας απλοποίηση του προγράμματος σπουδών. Ανήκω επίσης στη γενιά των καταλήψεων στα ΑΕΙ, όταν το δεξιό πανεπιστήμιο επρόκειτο να προσαρμοστεί στον πασοκικό κορσέ πλαίσιο του 1982. Χάθηκαν εξάμηνα, μαθήματα, ιδέες, αξίες, πολύωρες συνελεύσεις στα αμφιθέατρα, ένα χυλώδες μπάχαλο σύγχυσης που αποσάρθρωσε εντός μου τη φοιτητική ιδιότητα.
Ανέκαθεν θεωρούσα ότι στόχος της παιδείας έπρεπε να είναι η απαράμιλλη δυνατότητά της να φτιάξει πολίτες και επαγγελματίες, όχι απλά εξειδικευμένα εταιρικά εξαρτήματα. Ωστόσο, η παιδεία έπαψε προ πολλού να αποτελεί φορέα καλλιέργειας και μόρφωσης· συρρικνώθηκε σε διαδικαστικό αγώνισμα πιστοποίησης του πτυχιούχου. Ουδέποτε σχεδιάσαμε την παιδεία ως ενιαίο σύστημα από το νηπιαγωγείο μέχρι τις μεταπτυχιακές σπουδές, ώστε να καταφέρουμε κάτι πολιτικά ουσιαστικό. Η αυταπάτη περί το ιδιωτικό πανεπιστήμιο αφορά το μεγαλομανές παραμύθι κάθε φιλελέ κυβέρνησης ότι τάχα βελτιώνει το ΑΕΙ, ακολούθως τους νεανίες δημοκράτες που θα το αναχαιτίσουν με πληκτικούς χουλιγκανισμούς και τέλος τους γονείς που απεμπόλησαν τα καθήκοντα επόπτευσης των ανηλίκων φυντανιών τους που έχουν βγάλει μαχαίρια στα προαύλια και στους δρόμους και οδεύουν προς τα αμφιθέατρα.
Ο Κώστας Θεολόγου είναι Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού στο ΕΜΠ και Συντονιστής της Θεματικής Ενότητας «Κοινωνική Θεωρία και Νεοτερικότητα»
