Nbaxevanis

Europlan
KOSA
ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΚΕΨΗ

Η εικονογράφηση του Αγίου Γεωργίου

DROP 2 DROP 2
DROP Palermo TECH HUB

Η εικονογραφία είναι μια καθαρά συμβολική τέχνη. Η δρακοντοκτονία πέρασε στην εικονογραφία του αγίου  Γεωργίου όχι όμως στην υμνογραφία, που αποτελεί μια πιο  ρεαλιστική αναφορά στους αγίους. Η ορθόδοξη αγιογραφία περιέχει πλήθος συμβολικά στοιχεία για πολλούς αγίους, π.χ. τα φτερά στον άγ. Ιωάννη τον Πρόδρομο.

Την ιδιότητα του δρακοντοκτόνου ο άγιος Γεώργιος την αποκτά μόλις τον 11ο  αιώνα, και όχι νωρίτερα, ενώ οι παλαιότερες παραστάσεις του  τον εικονίζουν ως αξιωματούχο. Γράφει σχετικά η αναπληρώτρια καθηγήτρια Βυζαντινής Τέχνης, Μαρία Βασιλάκη: «Οι κατ’ εξοχήν δρακοντοκτόνοι άγιοι στην Ανατολική Εκκλησία ήταν οι δυο Θεόδωροι, ο Τήρων και ο Στρατηλάτης. Η παλαιότερη παράσταση με τον Γεώργιο του έκτου αιώνα τον δείχνει ως αξιωματούχο, δηλαδή με την επίσημη και όχι με τη στρατιωτική του στολή. Δεν γνωρίζω για παράσταση του ένατου αιώνα. Πάντως, μόλις τον εντέκατο εμφανίζεται ως δρακοντοκτόνος. Πως και γιατί αντικαταστάθηκαν οι Θεόδωροι από τον Γεώργιο είναι ένα ζητούμενο».

Mechanical Solutions

Ο άγιος Γεώργιος αποτελεί πρότυπο των μαρτύρων και αγίων της Εκκλησίας που έδωσαν το αίμα τους φόρο τιμής στον Ιησού Χριστό. Από την άλλη, μέσα  σε κάθε άνθρωπο κρύβεται ένας ήρωας ο οποίος, κάποια στιγμή, θα πρέπει να δώσει τη μάχη με την ερπετόμορφη σκιά του, για να γίνει φως και να απελευθερώσει την «κόρη- ψυχή» του.

Το όνομα «Γεώργιος» είναι πνευματική μεταφορά από την αγροτική μας ζωή και βγαίνει από το ουσιαστικό «γεώργιον», που σημαίνει κτήμα ή χωράφι καλλιεργούμενο (ή καλλιεργήσιμο). Γίνεται όμως και επίθετο: «γεώργιος», για τον άνθρωπο που επιδέχεται την πνευματική καλλιέργεια «Χριστού γεώργιον» ονομάζεται στην υμνογραφία του, ο άγιος Γεώργιος.

Ο Αϊ-Γιώργης, ως καβαλάρης δρακοντοκτόνος, έχει σχέση με το νερό, το νερό το πόσιμο, της πηγής του πηγαδιού.. Ο Αϊ-Γιώργης είναι όπως το λέει και το δημοτικό τραγούδι, ο ήρωας του παραμυθιού που σκοτώνει το θηρίο. Ποιο είναι το θηρίο; Είναι ο δράκοντας της ζέστης, που βγάνει φλόγες απ’ το στόμα του. Αυτός ο δράκοντας κρατάει το νερό της πολιτείας – έτσι λέει το παραμύθι – και δεν το αφήνει να τρέξει, εξόν κι αν του κάνουνε θυσία τη βασιλοπούλα, αν του τη δώσουνε να τη φάει. Ο Αϊ-Γιώργης σκοτώνει το δράκοντα και σώζει τη βασιλοπούλα.

  • Η βασιλοπούλα σύμβολο της Εκκλησίας, της Νύμφης του Χριστού που δέχεται τα πυρά του Όφεως και των εντεταλμένων οπαδών του.
  • Ο δράκος, συμβολίζει τον αρχέκακο Όφι, το διάβολο, το κακό και την πονηριά .«Και εβλήθη ο δράκων, ο όφις ο μέγας ο αρχαίος, ο καλούμενος Διάβολος και ό Σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην, εβλήθη εις την γην, και οι άγγελοι αυτού μετ’ αυτού εβλήθησαν», (Αποκάλυψις ΙΒ΄9).
  • Η πάλη ανάμεσα στον άγιο και το δράκο συμβολίζει την καθημερινή πάλη απέναντι στο φόβο εσωτερικό ή και εξωτερικό, σα δράκος για να σταματήσει κάθε προσπάθειά μας.

Ο φόβος απέναντι στο δράκο είναι η έλλειψη πίστης και η άγνοια. Αν εξαλειφθούν αυτά κανένας δράκοντας δεν θα έχει υπόσταση.

Στη συλλογή των θαυμάτων τού αγίου Γεωργίου, μια από τις ιστορίες αναφέρεται στη διάσωση ενός μικρού αγοριού από τη Μυτιλήνη που είχε πέσει θύμα των Αγαρηνών. Ο άγιος εμφανίζεται έφιππος τη στιγμή που το παλικαράκι σερβίρει κρασί στον αφέντη του, το αρπάζει, το βάζει στα καπούλια τού αλόγου τού και το επιστρέφει στους γονείς τού.  Στην εικόνα του αγίου το μικρό αγόρι κάθεται στα καπούλια του αλόγου κρατώντας την κανάτα με το κρασί.

Η λατρεία του Γεωργίου ως δρακοντοκτόνου θα εξαπλωθεί στον ελλαδικό χώρο τον 14ο αιώνα. Για το Βυζάντιο τα πράγματα έχουν κάπως διαφορετική, χρονικά, εξέλιξη. Έτσι, στην πρώτη εικόνα τού αγίου, που χρονολογείται στον 6ο αιώνα- όταν το Βυζάντιο ένιωθε τη σιγουριά, τη βεβαιότητα και την ασφάλεια τής δύναμής τού και η Ανατολική Εκκλησία είχε δώσει την ενοποιητική ιδεολογία τής αυτοκρατορίας, σίγουρη και αυτή για τη δύναμή τής- ο άγιος εικονίζεται με στρατιωτική μεν στολή -ως στρατιωτικός που εν ζωή ήταν- αλλά πεζός και όχι δρακοντοκτόνος. Σε μεταγενέστερη εικόνα τού, τού 9ου αιώνα, ο άγιος εικονίζεται έφιππος και με ακόντιο, δηλαδή πιο πολεμικός.

Είμαστε σε μια εποχή που το Βυζάντιο νιώθει δίπλα τού την απειλή τού Ισλάμ και η Ανατολική Εκκλησία βρίσκεται στη δίνη τής εικονομαχίας και την πίεση τής αυξανόμενης δύναμης τού Πάπα. Αργότερα, τον 11ο αιώνα, όταν πια το Βυζάντιο βρίσκεται σε ακόμα δυσχερέστερη θέση, με πολλούς εχθρούς να το περισφίγγουν και να το απειλούν, ο άγιος στην εικονογραφία τού καθιερώνεται πια ως δρακοντοκτόνος. Το Βυζάντιο είναι τότε που χρειάζεται να νιώθει δίπλα τού πανίσχυρο σύμμαχο τη θεία δύναμη και παρουσία. Και ο Γεώργιος είναι τότε που καθιερώνεται ως προστάτης των στρατευμάτων και, μαζί με τους δύο κατ’ εξοχήν δροκοντοκτόνους αγίους, τους Θεοδώρους (Τήρωνα και Στρατηλάτη), θεωρούνταν προστάτης και των Βυζαντινών διγενών ακριτών, όπως απεικονίζονται σε τοιχογραφία τού 11ου αιώνα από την Καππαδοκία.

*Ιωάννα Κρητσωτάκη – Δρακωνάκη, θεολόγος, πιστοποιημένη εκπαιδευτικός στη «Διαπολιτισμική και Συμπεριληπτική Εκπαίδευση» από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου και στη “Διοίκηση και Οργάνωση Εκπαιδευτικών μονάδων” μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΕΚΠΑ με ειδίκευση στη «Σχολική Θρησκευτική Αγωγή».


- Ακολουθήστε το cna.gr στο Google News για όλες τις τελευταίες εξελίξεις.
- Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Κρήτη, την Ελλάδα και όλο τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, με εγκυρότητα και αξιοπιστία, στο cna.gr
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Facebook
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Twitter
- Ακολουθήστε το cna.gr στο YouTube
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Instagram


Οροι ανάγνωσης

Yiannis Jewellery

Σχετικά άρθρα

Back to top button