 |
 |
 |
Δεν είχαμε υποστεί καμιά εισβολή από αέρος. Ήμασταν υπό ιταλική κατοχή. Το στρατηγείο τους βρισκόταν σ΄ένα χωριό που το λέγανε Πλάκα και απείχε 800 μέτρα από την Σπιναλόνγκα.
Ήταν περίπου 30 Ιταλοί εκεί, και θυμάμαι ακόμα τώρα κάποιον στρατιώτη που τον έλεγαν «Χίμλερ» (Φυσικά δεν επρόκειτο για τον Χίμλερ!).
Όταν η Σπιναλόνγκα απεκόπη από την υπόλοιπη Κρήτη, ψαρεύαμε για να φάμε, χρησιμοποιώντας δυναμίτιδα. Τότε, οι Ιταλοί έβαλλαν εναντίον μας για να μας τρομοκρατήσουν, μη τυχόν και χρησιμοποιήσουμε δυναμίτιδα και γι΄ άλλους σκοπούς. Θα ήθελα να αναφέρω ότι οι Ιταλοί μας φέρνονταν πολύ καλά. Έρχονταν συχνά στη Σπιναλόνγκα και επιθεωρούσαν το νησί.
Πολλοί απ΄ αυτούς είχαν κατέβει από την Πάτρα. Δεν φοβόντουσαν τους λεπρούς και ρωτούσαν μάλιστα γιατί είχαμε εξοριστεί εκεί πάνω, ενώ οι λεπροί στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Ιταλία, διαβιούσαν ελεύθεροι. Αυτό συνέβαινε για λόγους πολιτικούς, κυρίως, γιατί την εποχή εκείνη οι λεπροί είχαν κάποιο εισόδημα – μιά σύνταξη 11.000 δρψ. Τον μήνα – που ήταν ένα σεβαστό ποσό χρημάτων. Τα περισσότερα λοιπόν απ΄ αυτά τα χρήματα ξοδεύονταν στην κυρίως Κρήτη, για φαγητό, ρουχισμό και λοιπά. Έτσι το νησάκι Σπιναλόνγκα αποτελούσε πηγή πλούτου.
Κατά τη διάρκεια της Μάχης της Κρήτης, επικρατούσε ένα αίσθημα φόβου. Όχι γιατί θα μπορούσαμε να σκοτωθούμε, αλλά να πεινάσουμε. Δεν μας άφηναν να απομακρυνθούμε και δεν επιτρεπόταν στους ανθρώπους του χωριού που μας έφερναν τρόφιμα να έρθουν στο νησί. Το μόνο πράγμα που μας έκανε να αισθανθούμε τον πόλεμο ήταν η πείνα.
Μερικές φορές προσπαθήσαμε να δραπετεύσουμε χρησιμοποιώντας τους αγωγούς. Γύρω στους 25 από μας δραπέτευσαν με επιτυχία. Τα κατάφερα κι εγώ αλλά γύρισα πάλι πίσω φέρνοντας τρόφιμα για τους άλλους. Ένας σκοτώθηκε καθώς επέστρεφε στη Σπιναλόνγκα. Επειδή η κοινότητα του χωριού δεν τον δεχόταν, δεν είχε που αλλού να πάει παρά να γυρίσει στη Σπιναλόνγκα. Φονεύθηκε την ώρα που επέστρεφε.
Τα περισσότερα τρόφιμα μας τα κουβαλούσαν οι χωρικοί. Είχαμε δε στο νησί και το μικρό μας μποστάνι όπου καλλιεργούσαμε λαχανικά κ.λ.π. Ο παπάς μας συμπαθούσε και φρόντιζε να παίρνουμε 20 με 30 κιλά τυρί. Συνολικά, όλα αυτά τα χρόνια επάνω στο νησί είχαμε επάρκεια τροφίμων. Μερικές φορές είχαμε περισσότερα από όσα χρειαζόμασταν.
Ένας Έλληνας γιατρός, ο Δρ. Γραμματικάκης, ήταν ο παθολόγος μας, ο χειρούργος και ο γυναικολόγος μας. Κάποτε, κατόρθωσε ν΄ αποκτήσουμε ένα ραδιόφωνο – και μην ξεχνάτε πως εκείνη την εποχή τα ραδιόφωνα ήταν ελάχιστα. Έτσι, ακούγαμε τα νέα από το Κάιρο. Όμως μας τσάκωσαν οι Ιταλοί και σφράγισαν το ραδιόφωνο. Το άφησαν όμως στο χωριό και μεις καταφέραμε να χαλαρώσουμε τη σφραγίδα και να το χρησιμοποιήσουμε και πάλι. Στο αναμεταξύ όμως οι μπαταρίες του άδειασαν. Το περάσαμε λαθραία από τη Σπιναλόνγκα με κάποιον που πήγαινε στο χωριό για τρόφιμα. Εκεί του έβαλε καινούργιες μπαταρίες και το έφερε πίσω. Έτσι, λοιπόν, μπορούσαμε και πάλι να παρακολουθούμε τα νέα.
Ο γιατρός δεν είχε στη διάθεσή του ούτε φάρμακα ούτε τον κατάλληλο εξοπλισμό. Παρ΄όλα αυτά κατόρθωσε να σώσει αρκετές ζωές. Ήταν κάποιος που έπρεπε να του αφαιρεθεί ο βραχίονας. Αυτό έγινε με ένα πριόνι από το ξυλουργικό εργαστήρι μας. Χωρίς αναισθητικό. Απλώς κάποιος κρατούσε τον ασθενή ακίνητο. Για επιδέσμους χρησιμοποιούσαμε πάνινες λουρίδες, συνήθως απομεινάρια από κάποιο κομμάτι ύφασμα. Το μόνο δε απολυμαντικό που υπήρχε ήταν ιώδιο. Πίναμε νερό από μια μεγάλη στέρνα, ένα ντεπόζιτο γεμάτο με νερό βρόχινο και με ό,τι άλλο βάζει ο νους σας.
Πιστεύω δε ακράδαντα, εγώ και όλοι οι άλλοι λεπροί που βρίσκονταν στη Σπιναλόνγκα – γύρω στους 400 – ότι όλο αυτό το διάστημα μας προστάτευε ο Θεός.
Προφορική μαρτυρία του Ιωσήφ Π.
Ανακοίνωση Anita Darby
Κώστας Χατζηπατέρας και Μαρία Φαφαλίου, Μαρτυρίες Κρήτη 1941 (Αθήνα: 1993, Κέδρος)
- Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Κρήτη, την Ελλάδα και όλο τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, με εγκυρότητα και αξιοπιστία, στο cna.gr
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Facebook
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Twitter
- Ακολουθήστε το cna.gr στο YouTube
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Instagram
