ΕΚΟΥΣΙΑ ΠΛΑΝΗ

Οι μικρές ωρολογιακές πυξίδες αντίστασης του Ματθαίου Παπαβασιλείου (Κ.Θεολόγου)

Ο Ματθαίος Παπαβασιλείου (Αθήνα, 1963) είναι Επίκουρος Καθηγητής Αρχιτεκτονικής Σύνθεσης στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ως πτυχιούχος της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στη Θεωρία Space Syntax στη Σχολή Bartlett του UCL (University College London).

Έχει διδάξει και στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και έχει ευρύτατο εφαρμοσμένο αρχιτεκτονικό έργο δημοσιευμένο και αδημοσίευτο, με το οποίο έχει αποσπάσει αρκετές επιστημονικές διακρίσεις. Ήρθε η στιγμή για να αναμετρηθεί με τον βαθύτερο δημιουργικό εαυτό του και να εκθέσει το καλλιτεχνικά αξιόλογο έργο του. Η γκαλερί όπου εκθέτει τα έργα του συμμετείχε στις 38 αθηναϊκές γκαλερί του Gallery Walk, του προτεινόμενου εικαστικού περίπατου που μπορούσαν να επιλέξουν οι φίλοι της τέχνης στο πλαίσιο της φετινής documenta 14.

Τα έργα αποτελούνται από τέσσερα στοιχεία: α) το υπόβαθρο, β) τα περιγράμματα, γ) το χρώμα σε αφηρημένες φόρμες και διαφανείς ή λιγότερο διαφανείς πινελιές και δ) την ακριβή μέτρηση του χρόνου, που την επιτυγχάνει μια διάταξη ηλεκτρονικών βασισμένη στην ανοικτή πλατφόρμα arduino. Οι περισσότεροι πίνακες λειτουργούν χρηστικά και ως ρολόγια που βασίζονται σε ένα σύστημα δυαδικής αρίθμησης. (Το δυαδικό σύστημα αρίθμησης χρησιμοποιεί δύο ψηφία. Το 0 και το 1. Τα ψηφία ενός αριθμού στο δυαδικό σύστημα αρίθμησης αντιστοιχίζονται σε δυνάμεις του 2. Μονάδες, δυάδες, τετράδες, οκτάδες, δεκαεξάδες κοκ. )

Όπως σημειώνεται στο εισαγωγικό σημείωμα της έκθεσής του “Time Reflections” οι κατασκευές του συγκροτούν ένα αφηγηματικό σύνολο που τον απασχόλησε καλλιτεχνικά έξι χρόνια περίπου. Έναυσμα και έμπνευση της δουλειάς του αποτέλεσε μια μικρή ιστορία,  η αυτοπυρπόληση ενός ανθρώπου, που προβλήθηκε στις τηλεοράσεις. Πρόκειται για τον Μοχάμεντ, Τυνήσιο πτυχιούχο πανεπιστημίου που εργαζόταν ως μανάβης. Η αυτοχειρία του τεκμηρίωσε την απελπισία της επιβίωσής του και συνάμα πυροδότησε ένα κύμα αντιδράσεων στην Τυνησία, τη χώρα που χαρακτήριζαν οι αναλυτές του ΔΝΤ ως «οικονομικό θαύμα». Ακολούθησαν εξεγέρσεις και σε όλες τις χώρες  της Νότιας Μεσογείου.

Οι ζωγραφικές κατασκευές του Ματθαίου Παπαβασιλείου λειτουργούν ως ντόμινο και παρακολουθούν τον χρόνο στις διαδοχικές ωριαίες ατράκτους των περιοχών που συμμετείχαν στην αραβική άνοιξη. Zulu / Alpha / Bravo / Charlie / Delta / Echo είναι τα στρατιωτικά ονόματα των ωριαίων ατράκτων και υπενθυμίζουν την γεωγραφική θέση της κατασκευής.

Έχω την αίσθηση ότι η έμπνευση και η καλλιτεχνική δημιουργία αυτών των κατασκευών είναι υψηλής αισθητικής και πολιτικής αξίας. Η σύγχρονη τέχνη έχει ανάγκη από την αλήθεια της γνώσης, της πράξης και τον επαναπροσδιορισμό του ωραίου και αυτό το πράττει ο Ματθαίος με τρόπο πολιτικό. Άλλωστε, όπως έγραφε στην Ωδή στην ελληνική υδρία ο ρομαντικός John Keats (1795-1821), η ωραιότης είναι η αλήθεια και η αλήθεια ωραιότης. Η σύγχρονη ωραιότης νομίζω ότι, στις κρατούσες πλέον κοινωνικοπολιτικές συνθήκες, περιλαμβάνει ή προϋποθέτει και μια τολμηρή αναμέτρηση  με την πολιτικά αμείλικτη πραγματικότητα, όπως είναι η σχέση των λαών και των συσπειρώσεων κεφαλαίου, που προάγει μιαν άνιση ανάπτυξη παγκοσμίως. Ο Ματθαίος Παπαβασιλείου, λοιπόν, επιλέγει να εστιάσει στη Μεσόγειο, στις χώρες της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, και να κατασκευάσει μικρές ωρολογιακές πυξίδες αντίστασης στην ανισότητα. Το κάνει με έμπνευση, με έναν δυνατό και πρωτότυπο χρωστήρα (τα χρώματά του μαγνητίζουν) και με έναν χαμηλόφωνο, αλλά διεισδυτικό αξιακό κώδικα.

Κώστας Θεολόγου

Ο Κώστας Θεολόγου είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας και Φιλοσοφίας του Πολιτισμού και Διευθυντής του Τομέα Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών Επιστημών και ΔΙκαίου στη Σχολή ΕΜΦΕ του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1960 και αποφοίτησε από το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε Νομικά και Πολιτική Επιστήμη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης (Paris-I, Pantheon Sorbonne) στην Κοινωνική Ιστορία και Κοινωνική Θεωρία με τον Jean-Marie Vincent, εισηγητή της Σχολής της Φραγκφούρτης στη Γαλλία. Το διδακτορικό δίπλωμά του από τον Τομέα Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου της Σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του ΕΜΠ (2006) εστιάζει στις κοινωνικές ταυτότητες και στην Κοινωνιολογία του Πολιτισμού σε πολυεθνικά αστικά περιβάλλοντα. Διδάσκει σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και σε άλλα πανεπιστήμια. Έχει διδάξει στην τριτοβάθμια ιδιωτική και στη δευτεροβάθμια δημόσια εκπαίδευση. Έχει δημοσιεύσει μονογραφίες, μεταφράσεις, συγγράμματα και έχει επιμεληθεί σημειώσεις μαθημάτων για διδακτικές ανάγκες. Έχουν δημοσιευθεί ή βρίσκονται υπό έκδοση εργασίες του (άρθρα ή κεφάλαια) σε ξενόγλωσσα και ελληνικά περιοδικά ή συλλογικούς τόμους. Κριτικά σχόλιά του για νέες εκδόσεις έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά Εντευκτήριο, Διαβάζω, Το Δέντρο, Οδός Πανός κ.α. Κείμενά του βρίσκονται επίσης στα περιοδικά Αντί, Μουσική, Άρδην, Νέμεσις και στις εφημερίδες Μακεδονία, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Η Αυγή, Τα Νέα κ.α.

Σχετικά άρθρα

Back to top button