 |
 |
 |
Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε ομόφωνα, την 1η Νοεμβρίου του 2005, να καθιερώσει την 27η Ιανουαρίου ως «Διεθνή Μέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος».
Η 27η Ιανουαρίου του 1945 ήταν η μέρα κατά την οποία απελευθερώθηκε το στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου.
Όμως, ακόμα και πριν την απόφαση του ΟΗΕ, η 27η Ιανουαρίου ήταν ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος σε πολλές χώρες, όπως στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Σουηδία, την Ιταλία, τη Γερμανία, τη Φινλανδία, τη Δανία και την Εσθονία.
Στο Ισραήλ υπάρχει το Yom HaShoah, η «Μέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος», που είναι η 27η μέρα του Εβραϊκού μήνα Νισάν, που συνήθως ταυτίζεται με τον Απρίλιο. Αυτή η ημέρα μνήμης τιμάται συνήθως και από τους Εβραίους της διασποράς.
Στην Ελλάδα έχει καθιερωθεί η 27 Ιανουαρίου ως «ημέρα μνήμης των Ελλήνων Εβραίων μαρτύρων και ηρώων του Ολοκαυτώματος», από τον Ιανουάριο του 2004.
Με τον όρο Ολοκαύτωμα περιγράφεται ο υποκινούμενος από το κράτος συστηματικός διωγμός και η γενοκτονία διαφόρων εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών και πολιτικών ομάδων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου από την Ναζιστική Γερμανία και τους συνεργάτες της.
Στα αρχικά στοιχεία που συνθέτουν το Ολοκαύτωμα είναι το πογκρόμ της Νύχτας των Κρυστάλλων και το Πρόγραμμα Ευθανασίας T-4, τα οποία οδήγησαν στη συνέχεια στα τάγματα θανάτου και στα στρατόπεδα
Οι Εβραίοι της Ευρώπης ήταν τα κύρια θύματα του Ολοκαυτώματος, μέσω αυτού που οι Ναζί ονόμαζαν «Τελική Λύση του Εβραϊκού Ζητήματος».
Ο αριθμός των θυμάτων του εβραϊκού πληθυσμού συνήθως προσδιορίζεται στα έξι εκατομμύρια, αν και οι τυπικές εκτιμήσεις από τους ιστορικούς για το εύρος των θυμάτων κυμαίνονται από πέντε εκατομμύρια ως και πάνω από έξι εκατομμύρια.
Εκτός από τους Εβραίους, περίπου 220.000 Ρομά και Σίντι θανατώθηκαν στο Ολοκαύτωμα (μερικές εκτιμήσεις φτάνουν ως και τις 800.000), δηλαδή το 25-50% του ευρωπαϊκού τους πληθυσμού.
Άλλες ομάδες που κρίθηκαν «φυλετικά κατώτερες» ή «ανεπιθύμητες» ήταν οι εξής: Σοβιετικοί στρατιώτες και πολίτες αιχμάλωτοι σε κατεχόμενες περιοχές (περιλαμβανομένων των Ρώσων και άλλων Σλάβων), Πολωνοί μη Εβραίοι (3 εκατομμύρια Πολωνοί Εβραίοι και 2 εκατομμύρια Πολωνοί μη Εβραίοι), διανοητικά ασθενείς ή σωματικά ανάπηροι, ομοφυλόφιλοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Ελευθεροτέκτονες, Κομμουνιστές και άλλοι πολιτικοί αντιφρονούντες, συνδικαλιστές και κάποιοι Καθολικοί και Προτεστάντες κληρικοί που διώχτηκαν ή θανατώθηκαν.
Αν συνυπολογιστούν και αυτές οι πληθυσμιακές ομάδες, ο αριθμός των θυμάτων ανεβαίνει σημαντικά. Κάποιες εκτιμήσεις τοποθετούν το συνολικό αριθμό θυμάτων του Ολοκαυτώματος στα 26 εκατομμύρια ανθρώπους, όμως τα 9 έως 11 εκατομμύρια θύματα συνήθως θεωρείται η πιο αξιόπιστη εκτίμηση.
Πως εξοντόθηκαν οι Εβραίοι της Κρήτης
Ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας, Γιώργος Καλογεράκης, σε ένα κείμενό του στην “Πατρίδα” τον Φεβρουάριο του 2004, με αφορμή την καταβύθιση του Ελληνικού πλοίου Ταναϊς (Δανάη) από τους Γερμανούς, στο οποίο μεταφέρονταν και οι Εβραίοι της Κρήτης, συγκέντρωσε τις μαρτυρίες της εποχής για την εξόντωση των Εβραίων του νησιού.
Ένα απόσπασμα απο το βιβλίο του Γ. Καλογεράκη
Απόσπασμα από το βιβλίο “Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ” του συγγραφέα Ι. Δ. Μουρέλλου, σελ. 763 – 765, έκδοση 1950.
Κατά τις αρχές του Ιουνίου 1944 οι Ηρακλειώτες παρακολούθησαν ένα φριχτό δράμα εις βάρος των δυστυχισμένων Εβραίων της Κρήτης που τους είχαν συγκεντρώσει οι Γερμανοί πάνω στα τείχη της πολιτείας.
Εκεί είχαν συγκεντρώσει και διακόσια πενήντα παλικάρια της Κρήτης που περίμεναν να τα διώξουν με το βαπόρι που θα έπαιρνε τους Εβραίους.
Μόλις μαθεύτηκε ο ερχομός των έτρεξαν πολλοί που είχαν ανάμεσά τους γνωστούς για να τους περιθάλψουν. Ολόκληρη η κοινωνία συγκλονίστηκε από το δράμα των Εβραίων, που σπαραχτικά ξετυλισσότανε μπρος στα μάτια μας.
Η Ελεονώρα Στυλιανού Κατεχάκη τότε κόρη Δημάκη, που ήταν επί κεφαλής των κοριτσιών, που εστείλαμε δήθεν από το Διεθνή Ερυθρό Σταυρό με ψεύτικα χαρτιά, περιγράφει σ’έκθεση που της ζητήσαμε τη φριχτή τους θέση: Και το μπουλούκι αυτό που προκαλούσε τη φρίκη και τον πόνο, κάθε στιγμή μεγάλωνε και πλήθαινε. Ερχόνταν κι άλλοι κι άλλοι. Όλοι οι Εβραίοι της Κρήτης!
Νέοι, γέροι, γυναίκες, παιδιά, μωρά άρρωστα από τα νοσοκομεία, παράλυτοι επάνω στα φορεία!
Διέσχισαν την Κρήτη σχεδόν με τα πόδια. Τραβούσαν μαζί των ότι από όλη των την περιουσία μπορούσε να μεταφερθεί σε ένα σακούλι στην πλάτη των. Φορτωμένοι σαν ζώα, νηστικοί και διψασμένοι, περπάτησαν ώρες.
Στο δρόμο άφηναν τα παπούτσια των, στις πέτρες των δρόμων μάτωσαν τα πόδια των και σαν έφταναν εδώ και μας αντίκρισαν, σαν είδαν πως μπορεί να υπάρξει γι’αυτούς ακόμα μια ματιά στοργική σ’αυτή τη γη, άφηναν τις ψυχές των στα χέρια μας και κυλίστηκαν, άδεια σακιά τα σώματά των, κάτω στην σκληρή γη.
Και ενώ εμείς με δακρυσμένα μάτια αντικρίζαμε την κατάντια των, αυτοί βρήκαν τη γη μας αναπαυτική, την σκληρή πέτρα μαλακό μαξιλάρι, το λίγο γάλα που έφτασε με τις παραγγελίες μας κάτω από την εστία των βρεφών, νέκταρ και το νερό σαν το πολυτιμότερο αγαθό.
Σαν συνήλθαν λίγο ξελυποθύμησαν, σαν είδαν τα ματάκια των παιδιών των ν’ανοίγουν παρηγορημένα από την πείνα, και σαν δέσαμε τις πληγές των και περιποιηθήκαμε την κάθε λογής αρρώστια των, τότε άρχισε πάλι να λειτουργεί η σκέψις των και η έννοια του τι θα απογίνουν τους απασχολούσε και πάλι.
Βρήκαν τότε την προσωρινή των διαμονή κοντά μας παράδεισο και ευχόντανε να μην έφευγαν ποτέ απ’εδώ. Μας ρωτούσαν με αγωνία τι ξέρουμε, τι μάθαμε, μας γέμισαν φιλιά και χάδια και ευχές.
Η ελάχιστη περιποίησή μας τους γέμιζε ευγνωμοσύνη. Άρχισαν να ελπίζουν τονωμένοι από τις περιποιήσεις μας και τη στοργή μας. Και μεις είχαμε στην ψυχή μας την κρυάδα του θανάτου, γιατί ξέραμε καλά πως ένα βαπόρι στο λιμάνι τους περίμενε και πως το βαπόρι αυτό δεν επρόκειτο ποτέ να φτάσει σ’άλλο λιμάνι.
Τρέχαμε για τα τρόφιμα, τα χρήματα και τ’ άλλα πράγματα που τους έστελναν οι διάφοροι φίλοι κάτω από την πόλη και που ποτέ δεν επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν. Και τρέχαμε, τρέχαμε…
Είναι αλήθεια πως παντού συναντούσαμε προθυμία να τους ετοιμάσομε για τον θάνατο, να εκτελέσομε τις τελευταίες επιθυμίες των μελλοθανάτων ! Τους κουβαλούσαμε ως την ώρα που θα’φευγαν.
Κι ενώ το ξέρανε σχεδόν με βεβαιότητα από το πρωί πως θα φεύγανε, τώρα που έφυγε πια και η τελευταία ελπίς, ο θρήνος ακούστηκε κάτω στην πόλη και αντήχησε στις καρδιές όλων μας.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ την απελπισία των. Έπεφταν στην αγκαλιά μας και μας εκλιπαρούσαν, εμάς αδύνατα πλάσματα, να τους κρατήσουμε κοντά μας.
Οι γυναίκες ξεμαλλιασμένες, άλλες με τα μωρά στην αγκαλιά, άλλες με τα χέρια σηκωμένα ψηλά, φώναζαν και θρηνούσαν, οι άρρωστοι βογκούσαν ξαπλωμένοι χάμω και χωρίς να βρίσκουν την δύναμη να σηκωθούν.
Τα παιδιά κρεμασμένα απ’το φουστάνι της μάνας των, αυτή τη φορά ακούοντας τον θρήνο και τον κοπετό των μητέρων φώναζαν κι έκλαιγαν κι αυτά στριγκλίζοντας δυνατά.
Οι άνδρες άδικα προσπαθούν να κάμουν κάτι, να συμμαζέψουν τα μπογαλάκια των, την πρόχειρη διανομή των. Δεν κατόρθωναν τίποτε, απολύτως τίποτε.
Τα χέρια των πέφτανε άτονα, παράλυτα και η δουλειά δεν προχωρούσε μέσα στη γενική σύγχυση.
Κάποτε πόσο βάσταξε αυτό; μια στιγμή; ένα αιώνα; μια βροντερή φωνή των φρουρών!
Μερικοί πυροβολισμοί!
Λίγο ξύλο με τα υποκόπανα των όπλων, τους ανάγκασαν να σωπάσουν, να βιαστούν και να τελειώσουν την δουλειά των και η εικόνα αυτή, που ξεπερνούσε με την φρίκη της εκείνες της Δαντικής κόλασης, πήρε τέλος, κι αυτοί μπήκαν στη γραμμή και με τουφέκια και πολυβόλα και με τάνκ οδηγήθηκαν εκεί απ ’όπου δεν θα ξαναγύριζαν ποτέ!
Σαν τους περνούσαν απ ’την πόλη μέσα οδηγώντας τους προς το λιμάνι, μπρος από κάθε όμιλο έτρεχαν αγριεμένοι Γερμανοί της Γκεστάπο και με χτυπήματα και βρισιές κλειούσαν τα μαγαζιά κι έδιωχναν τον κόσμο, για να μην αντικρίσει το φριχτό δράμα των μελλοθανάτων, που σερνόντανε προς το χαμό ανακατωμένοι γέροι, γυναίκες, άντρες, Εβραίοι και Κρητικοί σ ’ένα τραγικό ανακάτωμα.
Έχετε γεια! φώναζαν μερικοί…
Πάρτε τα παιδιά μας, φώναζαν με βραχνές φωνές.
Βαφτίστε τα, κάντε τα δικά σας!
Μα μην τ’αφήνετε να χαθούν μαζί μας!
Κι αυτές οι απεγνωσμένες κραυγές των Εβραίων μητέρων έσκιζαν την καρδιά όλων εκείνων που τους ακούαμε, γιατί ποτέ μας δεν τους χωρίσαμε ανάμεσά μας και γιατί πάντα τους αγαπήσαμε.
Δυστυχώς το δράμα τους τέλεψε την άλλη μέρα έξω από την Σαντορίνη στις 7 Ιουνίου 1944, που οι ταπεινοί δολοφόνοι βούλιαξαν το Ελληνικό πλοίο ΔΑΝΑΗ, που έφερε μέσα στα αμπάρια του 250 Κρητικά παλικάρια και όλους τους Εβραίους της Κρήτης.
Το πλοίο ΔΑΝΑΗ έφερε γερμανική σημαία και έτσι η σημαία μας δεν λεκιάστηκε από τη νέα φριχτή ατιμία των Γερμανών.
Το βαπόρι το βούλιαξαν ανοίγοντας τους κρουνούς του αμπαριού του μόλις πλησίαζαν στη Σαντορίνη, για νάναι εύκολο και γρήγορο το βγάρσιμο με βάρκες κείνων που αποτελούσαν τη φρουρά και το πλήρωμα. Οι Εβραίοι ήσαν τριακόσιοι πενήντα.
Απόσπασμα από το βιβλίο
ΓΕΡΜΑΝΟΙΤΑΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΡΗΤΗΣ 1941 – 1945, του συγγραφέα Γ. Κάββου, σελ. 476-477, έκδοση 1991.
…στις 21 Μαΐου 1944 ο Μπρούνο Μπρώυερ, φοβούμενος ότι το Ανώτατο Γερμανικό Στρατηγείο και ειδικά ο Χέρμαν Γκαίριγκ θα του καταλόγιζαν ευθύνες, γιατί δεν είχε εφαρμόσει σκληρά αντίποινα εναντίον των Κρητικών και δεν είχε ενεργήσει εκτελέσεις κατοίκων και καταστροφές χωριών, (σημ. μετά από την απαγωγή του Κράιπε), αποφάσισε να επιβάλλει σκληρές κυρώσεις και συνέλαβε ένα απάνθρωπο και σατανικό σχέδιο: να εξοντώσει ομαδικά όλους τους Εβραίους της Κρήτης, εφαρμόζοντας τη γενική διαταγή του Γ΄ Ράιχ περί εξοντώσεως της φυλής αυτής. Μαζί με τους Εβραίους αποφάσισε να εξοντώσει και ένα μεγάλο αριθμό πατριωτών, τους οποίους κρατούσαν στις φυλακές και τα στρατόπεδα…
…στα Χανιά συνέλαβαν 219 Εβραίους, άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Οι Γερμανοί σχημάτισαν μια μεγάλη φάλαγγα από τους Εβραίους αυτούς και τους συνόδευαν ένοπλοι πάνω σε μοτοσικλέτες και αυτοκίνητα μέχρι το Ρέθυμνο, όπου έφτασαν ύστερα από τρεις μέρες.
Στη φάλαγγα πρόσθεσαν και τους λίγους Εβραίους του Ρεθύμνου, τους οποίους είχε συλλάβει η γερμανική αστυνομία Ρεθύμνου και η πορεία συνεχίστηκε άλλες έξι μέρες μέχρι το Ηράκλειο…
…όταν τελικά η φάλαγγα έφτασε στο Ηράκλειο, τους έκλεισαν σε στρατόπεδο κοντά στη συνοικία Πηγάιδα στην Ενετική στοά Μακάσι στον Προμαχώνα του Μαρτινένγκο. Τους φρουρούσαν πάνοπλοι Γερμανοί στρατιώτες.
Στον ίδιο τόπο βρίσκονταν και αρκετοί Κρητικοί, που είχαν συλληφθεί τις τελευταίες μέρες σε χωριά της περιοχής Ηρακλείου…
…από τα Χανιά μετέφεραν στο Ηράκλειο αρκετούς Κρητικούς που κρατούσαν ως ομήρους, μεταξύ των οποίων ήσαν 24 του χωριού Κάμποι Κυδωνίας. Στο Ηράκλειο οι Γερμανοί συνέλαβαν τους λίγους Εβραίους που υπήρχαν στην πόλη…
…στις 7 Ιουνίου 1944 οι Γερμανοί σχημάτισαν μια φάλαγγα από 250 Κρητικούς και 350 Εβραίους της Κρήτης από το στρατόπεδο αυτό και με ισχυρή συνοδεία στρατιωτών με τα ταχυβόλα στο χέρι πέρασαν από την οδό Έβανς, Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου (λιοντάρια) και την 25ης Αυγούστου, έφτασαν στο λιμάνι, όπου τους επιβίβασαν στο ατμόπλοιο ΔΑΝΑΗ (με γερμανική σημαία) το οποίο απέπλευσε αμέσως.
Όταν έφτασαν κοντά στην Σαντορίνη, η φρουρά και το πλήρωμα του πλοίου επιβιβάστηκαν σε βάρκες και το βούλιαξαν, άγνωστο πως παίρνοντας μαζί του εξακόσιες ψυχές στο βυθό της θάλασσας…
Απόσπασμα από το βιβλίο
Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΟΪΤΑΛΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
του συγγραφέα Μάρκου Πολιουδάκη, σελ. 308 – 311, έκδοση 2002
…οι Εβραίοι της Κρήτης υπέστησαν και αυτοί την εξόντωση, όπως και οι άλλοι ομοεθνείς τους, που βάδισαν προς την «τελική λύση», αλλά με άλλο είδος θανάτου. Πνίγηκαν από τους Γερμανούς 33 μίλια Β.Α. του Ηρακλείου στις 7 Ιουνίου 1944.
Οι συλλήψεις των Εβραίων στα Χανιά έγιναν τα ξημερώματα της 21 Μαίου 1944 και μετά τους μετέφεραν στην Αγυιά. Στις 4 Ιουνίου μέσα σε πέντε φορτηγά αυτοκίνητα τους πήγαν στο Ηράκλειο.
Τους φόρτωσαν στα 4 αμπάρια του Α/Π ΤΑΝΑΪΣ. Μαζί μ’αυτούς φόρτωσαν και Ιταλούς στρατιώτες, μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, καθώς και Έλληνες που είχαν συλλάβει ομήρους μετά την απαγωγή του Κράιπε. Οι αριθμοί των φορτωθέντων κατά εθνικότητα διαφέρουν πάρα πολύ μεταξύ των διαφόρων πηγών που αναφέρουν το θέμα.
Ο Μπρόγερ στην απολογία του είπε ότι συνέλαβαν 300 Εβραίους τους οποίους έβαλαν στα αμπάρια του πλοίου ΤΑΝΑΪΣ μαζί με 200 Κρητικούς. Είπε ακόμη ότι το πλοίο βυθίστηκε αύτανδρο και ότι για την σύλληψη και καταβύθιση των Εβραίων της Κρήτης εκδόθηκε απόφαση στη δίκη της Νυρεμβέργης και αντί του Χίμλερ καταδικάστηκε ο Κρόζενμπεργκ.
Ο ίδιος συγγραφέας Μάρκος Πολιουδάκης αναφέρει ότι ο φίλος του Στήβεν Σμιθ που γράφει στο Ελληνοκαναδικό Βήμα, στις 25 Δεκεμβρίου 1998, ισχυρίζεται ότι έχει την μαρτυρία του Χανιώτη ναύτη από το πλήρωμα του ΤΑΝΑΪΣ, Αλέκου Αλεβύζου ή Αλεβυζάκη, ο οποίος του διηγήθηκε ότι, ενώ η θάλασσα ήταν ήσυχη, βλέπει ξαφνικά τους Γερμανούς να κατεβάζουν στη θάλασσα τη μια βάρκα και να μπαίνουν μέσα. Έτρεξε και αυτός με άλλα μέλη του πληρώματος και μπήκαν στην άλλη.
Οι Εβραίοι, οι Έλληνες και οι Ιταλοί που ήταν κλειδωμένοι στο αμπάρι, δεν πήραν είδηση. Το πλοίο τινάχτηκε στον αέρα, γιατί οι Γερμανοί προηγουμένως είχαν βάλει ωρολογιακές βόμβες.
Οι ίδιοι μπήκαν στις βάρκες, παίρνοντας μαζί τους τον Έλληνα καπετάνιο και το Ελληνικό πλήρωμα. Μια γερμανική φρεγάτα τους μάζεψε αργότερα και τους μετέφερε στον Πειραιά.
Η Γερμανική εκδοχή κατά τον Μάρτιν Ζέκεντορφ (έγγραφο του Κούρτ – Φριτς φον Γκέβενιτς προς το υπουργείο Εξωτερικών, 28 Ιούνη 1944)
Σύμφωνα με αναφορά του διοικητή ασφαλείας πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια μεταφοράς όλων των Ελλήνων Εβραίων από την Ελλάδα στις 21 αυτού του μήνα η τελευταία αποστολή. Μ’αυτήν μεταφέρθηκαν στο Ράιχ πάνω από 2000 Εβραίοι, από τους οποίους οι 1900 προέρχονται από την Κέρκυρα. Οι πριν λίγο συγκεντρωθέντες Έλληνες Εβραίοι της Κρήτης περισσότερες εκατοντάδες, χάθηκαν στον δρόμο από την Κρήτη στην Ηπειρωτική Ελλάδα από εχθρική ενέργεια.
Η παραπάνω αναφορά βρίσκεται στο βιβλίο του Γερμανού συγγραφέα και πανεπιστημιακού καθηγητή Μάρτιν Ζέκεντορφ Η Ελλάδα κάτω από τον αγκυλωτό σταυρό ο οποίος και σημειώνει:
…ο Γκρέβενιτς δεν αναφέρει τον τρόπο που χάθηκαν οι μεταφερόμενοι από την Κρήτη Εβραίοι. Το πιθανότερο είναι ότι οι γερμανοφασίστες, όπως είχαν κάνει σε παρόμοιες περιπτώσεις σε άλλες κατεχόμενες χώρες, βύθισαν το πλοίο με όλους τους επιβάτες του στο δρόμο από την Κρήτη προς τον Πειραιά…
- Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Κρήτη, την Ελλάδα και όλο τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, με εγκυρότητα και αξιοπιστία, στο cna.gr
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Facebook
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Twitter
- Ακολουθήστε το cna.gr στο YouTube
- Ακολουθήστε το cna.gr στο Instagram
