Έβλεπα στα ράφια της βιβλιοθήκης μου το μυθιστόρημα Μόμπι Ντικ (Moby Dick) σε μία μερακλίδικη πλήρη ελληνική έκδοση του 1992 και με επιμελή μετάφραση του Θανάση Χριστοδούλου.
Το σπουδαίο αυτό μυθιστόρημα είχε γράψει ο μεγάλος συγγραφέας Herman Melville. Μολονότι θεωρείται εθνικός συγγραφέας των Αμερικανών, εντούτοις ο Μέλβιλ (1819-1891) αφιερώνει το βιβλίο του σε κάποιον που θεωρούσε ανώτερο και μεγαλοφυή συγγραφέα, τον Nathaniel Hawthorne (1804-1864).
Η μεγαλόψυχη αφιέρωση στον Χώθορν ανέβασε τον Μέλβιλ ακόμα περισσότερο στην εκτίμησή μου και ξαναμπήκα στις σελίδες της αφήγησής του. Μου άρεσε και κόλλησα να το διαβάζω ξανά, πίνοντας ένα χαρμάνι καφέ Starbucks και καπνίζοντας ένα τσιμπούκι… σαν του Στάρμπακ, πάνω στο φαλαινοθηρικό «Nantucket».
Το όνομα αυτής της παγκόσμιας αλυσίδας Starbucks το γνώρισα πριν από αρκετά χρόνια, επισκέπτης στο Λονδίνο. Προέρχεται από τον λοστρόμο Στάρμπακ του Μόμπι Ντικ.
Την προέλευση του ονόματος της αλυσίδας καλλιεργούν και ενδοεταιρικά. Θα μπορούσε να ιδωθεί και ως ένα corporate προϊόν ή κατασκεύασμα.
Λέγεται ότι ο ιδιοκτήτης των Starbucks, Howard Schultz, έκανε λάθος στη συνειρμική εικόνα που του ανακαλούσε ο λογοτεχνικός ήρωας, θεωρώντας ότι κρατούσε πάντα ένα φλιτζάνι καφέ, ενώ η λογοτεχνική αλήθεια είναι ότι κάπνιζε ένα τσιμπούκι.
Αν το βλέπαμε σε επίπεδο μάρκετινγκ, θα υποστηρίζαμε ενδεχομένως ότι το αστέρι και η γοργόνα του εμβλήματος της αλυσίδας διακρίνονται για την «παγκοσμιοποιητική» διάστασή τους.
Η ωραία γοργόνα ενοποιεί μυθικά το μαγαζί Στάρμπακς με το Μόμπι Ντικ, αλλά με την καλή (environmental friendly) έννοια: όχι με την μεγάλη φάλαινα, που κυνηγάμε να σκοτώσουμε.
Η γοργόνα του λογότυπου είναι στεφανωμένη με αστέρι (που μας προσανατολίζει στη «θάλασσα» από διάφορα και πολλά μαγαζιά που πουλάνε καφέ!). Από την άλλη ίσως και να θυμίζει λίγο το αστέρι των Χριστουγέννων, που καθοδηγεί τους Μάγους στην ενσάρκωση του καλού.
Τα αστέρι είναι το STAR και το BUCKS είναι τα δολάρια που κυκλοφορούν σε επίπεδο καθημερινών ψιλών στα χέρια των πολιτών για να αγοράσουν καφέ.
Αν τα εκλάβετε ως ερμηνευτικές υπερβολές ίσως να έχετε δίκιο… αλλά ίσως και όχι. Άλλωστε είναι ωραίο να δίνεις λίγα ψιλά (μπακς) για έναν καφέ αστέρι (σταρ).
Από όλα αυτά επιλέξετε τη συμπυκνωμένη και λανθάνουσα αλήθεια τους.
Εμένα μου αρέσουν τα παραμύθια και η λογοτεχνία έχει πολλά παραμύθια να αφηγηθεί. Αφήνομαι στις αισθήσεις και στις εικόνες του πλοίου και της ομάδας των χαρακτήρων. Πίνω ποιοτικό και σχετικά ακριβό καφέ, καπνίζω – φτηνότερο – καπνό και χώνομαι στις ανεκτίμητες σελίδες του Μόμπι Ντικ, σε αυτό το αδυσώπητο κυνήγι του συμβολικού, κατά Μέλβιλ, Λεβιάθαν των Ωκεανών.
Πόσο σπάνιο είναι στις μέρες μας να βρίσκει κάποιος χρόνο για να ολοκληρώσει μία ηδονή.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ, τεύχος 79, Οκτώβριος – Δεκέμβριος 2007.
